Jak to jest z tym odchudzaniem, czyli otyłość w ujęciu medycyny chińskiej vs medycyna klasyczna
Medycyna klasyczna określa otyłość jako efekt zachwiania równowagi przemiany energetycznej organizmu z racji występowania nadwyżki energii zawartej w spożywanych pokarmach, w stosunku do rzeczywistych potrzeb. Dochodzi wówczas do odkładania tego nadmiaru w postaci tkanki tłuszczowej.
Otyłości towarzyszą liczne powikłania ze strony układu krążenia, w tym głównie serca i innych narządów wewnętrznych.
Wyróżnia się dwa typy otyłości:
Pierwotna, pokarmowa powodowana:
- czynnikami genetycznymi – rodzinna skłonność do lipoproteinemii, czy cukrzycy, dziedziczeniem konstytucji psychofizycznej, rodzinnymi nawykami żywieniowymi, trybu życia,
- czynnikami fizjologicznymi – neurohormonalna regulacja łaknienia i sytości przede wszystkim przez centralny układ nerwowy i jego ośrodki,
- czynnikami środowiskowymi – zwiększona podatność do tycia pod wpływem różnych czynników środowiska.
- defektów genetycznych,
- różnych zaburzeń metabolicznych związanych z otyłością (dochodzi często do rozwoju cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, miażdżycy i wielu innych chorób układu krążenia),
- chorób ośrodkowego układu nerwowego,
- stosowania leków, zwłaszcza glikokortykosterydów i leków hormonalnych, w tym antykoncepcyjnych.
Najczęściej jednak otyłość powstaje w wyniku:
- spożywania produktów zawierających nadmierne ilości zwierzęcych tłuszczów nasyconych, utwardzonych tłuszczów roślinnych, kwasów tłuszczowych trans (np. mleko poddane działaniu wysokiej temperatury), oczyszczonych i przetworzonych produktów węglowodanowych, a także cholesterolu (np. wieprzowina, jaja),
- często zbyt małej aktywności fizycznej.
Do powstawania nadwagi przyczynia się również spożywany w nadmiernych ilościach alkohol, zwłaszcza przez mężczyzn, a w przypadku kobiet – słodycze (tzw. puste kalorie w obu wypadkach). U ludzi bardzo otyłych podczas odchudzania może pojawić się tzw. efekt „jo-jo”. Polega on na tym, że po pierwszym skutecznym obniżeniu wagi następuje jej trwały przyrost, przez co dalsze próby jej obniżenia stają się niemożliwe do przeprowadzenia.
Ogólne zalecenia – w tym i dietetyczne – przy odchudzaniu:
- unikanie spożywania tłuszczów, cukrów prostych, alkoholu,
- zwiększenie spożycia warzyw i owoców, roślinnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, białka (średnio 60g dziennie dla dorosłego człowieka),
- wprowadzenie większej aktywności fizycznej stosownie do wydolności organizmu i sprawności ruchowej,
- zastosowanie psychoterapii – w przypadku otyłości uwarunkowanej psychicznie – praca nad przebudową psychiki, zachowań, nawyków, nad wzmocnieniem samooceny i inne konieczne oddziaływania.
A jakie spojrzenie na otyłość prezentuje medycyna holistyczna, inaczej zwana alternatywną lub niekonwencjonalną?
Medycyna Wschodu, zwłaszcza Tradycyjna Medycyna Chińska, w przeciwieństwie do medycyny akademickiej, określa otyłość jako skutek zaistniałej wcześniej nierównowagi organizmu, a nie jako powód rozwinięcia się w nim chorób. Samo zmniejszanie nadwagi bez poznania i usunięcia przyczyn jej powstania, przynosi zazwyczaj mierne wyniki. To tak samo, jakbyśmy tłumili zgagę środkiem neutralizującym nadmiar wydzielonego kwasu żołądkowego lub hamowali jego wydzielanie, nie dążąc do wyeliminowania czynnika, który tę zgagę spowodował.
Jak dochodzi do powstania otyłości?
W TMC stwierdzono, że podobnie jak wychudzenie otyłość jest związana z osłabieniem z bardzo różnych powodów – o których niżej – głównego kręgu funkcjonalnego – Ziemi, czyli Żołądka/Śledziony/Trzustki. Wypada podkreślić, że narządy te pełnią główną rolę w przemianie materii, stąd jakość pożywienia ma kolosalne znaczenie w procesie utrzymania zdrowia, a co za tym idzie i odpowiedniej masy ciała.
Osłabienie tego kręgu ujawnia się w postaci utraty sił, wyczerpania, bezsenności, zamartwianiem się, apatią. Ponieważ smak słodki jest smakiem odżywiającym omawiane narządy, a brakuje go w diecie w postaci odżywczej i dobrej jakości diety pełnej gotowanych zbóż i warzyw, człowiek zaczyna się zastępczo „dopieszczać” smakołykami. Słodycz jedzenia staje się dla niego substytutem szczęścia, którego zabrakło w innych sferach życia. Pod jej wpływem doświadcza też – choć na krótko – poprawy nastroju i zahamowania poczucia pustki.
Co prawda smak słodki zasila w potrzebną energię krąg Ziemi, ale stosowany w nieumiarkowanych ilościach i złej jakości, powoduje zastoje i zwiększa Wilgoć w całym organizmie. Nadmiar Wilgoci wytwarzanej przez krąg funkcjonalny Śledziony, w warunkach niedoczynności lewej Nerki z racji wyziębienia ciała oraz z racji nadmiaru Ognia Wątroby powodowanego długotrwale tłumionymi emocjami, nadmiarem złości, nieodreagowanymi stresami, przekształca się w lepki, gęsty śluz TAN. Ten nowo powstały produkt pęcznieje i powoli wypełnia wnętrze ciała. Organizm buduje komórki tłuszczowe żeby ten nadmiar zmagazynować, jak również wszelkiego rodzaju obrzęki, torbiele, guzy, nowotwory. Nadmiar wilgoci powoduje także przerost drożdży, wirusów, bakterii gnilnych, pasożytów.
Co jeszcze powoduje osłabienie kręgu Ziemi i w konsekwencji całego organizmu?
Aby organizm funkcjonował prawidłowo, winna być zachowana równowaga między jego przeciwstawnymi biegunami Yin/Yang (w uproszczeniu: zimno-Yin / ciepło-Yang) występującymi w każdym narządzie, między komplementarnymi narządami, tkance, komórce, czy nawet na poziomie atomu (proton/elektron - równowaga między ładunkiem dodatnim, a ujemnym) itd. Do pewnych granic organizm, dzięki swoistym mechanizmom regulacyjnym, jest w stanie utrzymywać tę dynamiczną równowagę, stabilizując tym samym zdrowie. Jeżeli jednak przez dłuższy czas będzie działać jakiś silny czynnik, np. konsumowanie pożywienia o naturze wychładzającej to równowaga zostanie zachwiana i to nie tylko w kręgu Ziemi, ale w całym organizmie.
Smak kwaśny obniża yang Śledziony i Żołądka. Jogurty, twarożki, owoce tropikalne, surowe warzywa i owoce – mają dokładnie takie działanie. Narządy Ziemi zostają ochłodzone, osłabione, nie produkują wystarczającej ilości Qi – energii pourodzeniowej i organizm nie potrafi wytworzyć dostatecznej ilości gorąca niezbędnego do spalania tłuszczu. Redukcja tłuszczu w organizmie nie zachodzi wówczas. A poprzez cykl kontrolny może dojść do osłabienia Nerek – Qi przedurodzeniowego. Lepiej sobie radzą organizmy młode i męskie bo z zasady mają więcej Yang.
Jeśli będzie przeważać pożywienie o odczynie kwaśnym nad zasadowym, w tym wypadku przyczyn powstawania otyłości, jako jednej z chorób przewlekłych, należy upatrywać w zachwianiu równowagi biologicznej.
Kolejny szkodliwy czynnik to wystawianie się na zimno, wiatr, wilgoć bez stosownego do pory roku okrycia ciała, co powoduje wychłodzenie, głównie prawej, tzw. gorącej Nerki (Yang), która odpowiada za utrzymywanie ciepła w całym organizmie. Wyziębienie Nerek, a w szczególności prawej - Yang przyczyni się do powstania niedoboru (niedoczynności) w Nerce lewej, zimnej - Yin, skąd będzie czerpana energia Yang dla wyrównania jej niedoboru w Nerce prawej. Przy jednoczesnym niedostatku energii uzyskiwanej z pożywienia, nierównowaga w organizmie będzie się pogłębiać. Na stan energetyczny zwłaszcza kręgu Ziemi i Nerek negatywnie wpływa późne spożywanie ostatniego posiłku (zegar narządów), nieprzestrzeganie stałej, wczesnej pory nocnego wypoczynku. Objawem każdej nieprzespanej nocy jest utrata siły, poczucie zmęczenia, rozbicia, niechęci do pracy, rozkojarzenie. Jest to sygnał zachwiania homeostazy we wszystkich układach i kręgach funkcjonalnych z powodu niedoboru energii.
Ciepła odzież zabezpieczająca przed utratą cennego ciepła, zwłaszcza okolic nerek i śledziony/żołądka oraz stóp, rąk i głowy to niebezpodstawne wymysły naszych babek, a konieczność służąca zachowaniu zdrowia, a w konsekwencji właściwej masy ciała. Powtarzające się przechłodzenie ciała będzie również bodźcem do spożywania większej ilości dostarczającego energii pożywienia.
Tak samo osłabiająco na krąg Ziemi (Żołądek/Śledziona/Trzustka) i Wody (Nerki/Pęcherz moczowy) i spowalniająco na trawienie i krążenie będzie wpływać picie zimnych napojów prosto z lodówki, konsumpcja lodów, czy owoców południowych o jakości Yin, zwłaszcza zimą (ta pora roku to tzw. wielkie Yin), spożywanie zimnych potraw, np. zjadanie wielokrotnie w ciągu dnia wychładzających kanapek zamiast talerza gorącej zupy, czy spożycia jakiegoś ciepłego dania.
Aby zimny pokarm mógł być w żołądku poddany trawieniu, najpierw powinien być ogrzany do temperatury właściwej dla zapewnienia pełnej aktywności enzymów pokarmowych. Wymaga to dostarczenia dużej ilości energii. W przypadku niedoboru energii w pożywieniu, organizm czerpie ją z prawej, gorącej Nerki.
Jeśli nie zdoła uzyskać niezbędnego poziomu Qi (energii) i temperatura trawienia jest wciąż za niska, to masa pokarmowa nie rozłoży się całkowicie i będzie zalegać w jelitach, fermentować lub gnić. Manifestuje się to wzdęciami i gazami oraz odrażającym, cuchnącym oddechem. Problem niecałkowitego trawienia pogłębia również i to, że nagminnie popija się zjedzone pożywienie płynami rozcieńczając enzymy trawienne.
Niepowodzeń w skutecznym odchudzaniu można upatrywać w drastycznym ograniczeniu w diecie kalorii. Kiedy stosuje się tylko warzywa i surowe owoce, soki, chude ryby, chude twarogi o jakości Yin, wychładza się krąg funkcjonalny Ziemi, a tym samym i całe ciało. Reakcją na taki stan rzeczy jest nadmierny i niepohamowany apetyt dla uzupełnienia drastycznych niedoborów energetycznych. Sygnał głodu włącza się również i wtedy, kiedy żołądek jest co prawda całkowicie napełniony, ale niskokalorycznym pokarmem.
Dla przeprowadzenia skutecznego odchudzania bardzo ważne jest by jeść do syta ciepłe, warzywne zupy, kasze, pełne ziarna zbóż, pieczone lub gotowane krótko warzywa i owoce oraz, dla zachowania równowagi energetycznej, nieco lekkostrawnego, najlepiej gotowanego białka zwierzęcego lub roślinnego, również na ciepło, z dużą ilością rozgrzewających, usprawniających trawienie, przypraw ziołowych.
Posiłki muszą być zrównoważone, zarówno smakowo jak i energetycznie. Błędem jest jedzenie żywności tylko o energii Yang lub tylko o energii Yin. Ta ostatnia, o czym była mowa wcześniej, stosowana jest przy klasycznych metodach odchudzania.
W wypadku spożycia pożywienia Yang, np. grillowanego mięsa bez jarzyn, organizm będzie się domagał czegoś Yin. Rośnie wówczas ochota na spożycie słodkiego deseru.
Spożywanie dużych ilości białek zwierzęcych, cukrów prostych i skrobi z białej, oczyszczonej mąki nierównoważonych produktami o odczynie alkalicznym (proso owoce, warzywa ) prowadzi do zakwaszenia organizmu, co z kolei może powodować wiele poważnych chorób przewlekłych z otyłością i rakiem włącznie. Do innych czynników mogących prowadzić w końcowym efekcie do otyłości są alergie i nietolerancje na określone pokarmy. Bardzo często pojawia się niezauważona i ciągnie się latami. Często dochodzi do rozwinięcia się nietolerancji wtórnej na wiele innych produktów, w tymi niejadalnych.
Alergii i nietolerancji bardzo często można się pozbyć przez całkowite usunięcie z jadłospisu na określony czas szkodliwych produktów.
W Medycynie Chińskiej smaki – gorzki, ostry, słony, słodki są utożsamiane z siłą witalną pożywienia. To esencja życia rośliny czy zwierzęcia. Dlatego ważne jest by wybierać produkty dobrej jakości, dojrzałe, naturalne, zachowujące swój potencjał do przetwarzania w energię i budulec naszych organizmów. Przyprawy to nie tylko smak, mają też ogromny wpływ na funkcjonowanie naszych organów. Kulinarna kreatywność skutkuje z kolei wspaniałymi zapachami, a one również wpływają na nasze trawienie.
Jedzenie z przyjemnością i radością, w miłej atmosferze, bez pośpiechu i zakłóceń ( tv, radio, czytanie) wzmacnia zdolności trawienne.
Przeżuwanie jest również ogromnie ważnym elementem właściwego trawienia pożywienia. Powoduje wydzielanie śliny i aktywuje w jamie ustnej enzymy, które są niezbędne do tego, aby pożywienie mogło być poddane przemianie materii. Enzymy, uaktywniające się podczas przeżuwania: amylaza, która alkalizuje pokarm, ślina śluzowa, wydzielina surowicza, lipaza, celulaza, która trawi celulozę, czyli błonnik. Poprawne przeżuwanie sprawia, że jedzenie jest otoczone bogatą w enzymy śliną, która chroni nas przed potencjalnie szkodliwym działaniem wirusów, bakterii i innych mikroorganizmów, a także przed związkami chemicznymi i radioaktywnymi oraz innymi toksynami zawartymi w żywności.
Reasumując, należy najpierw ocenić stan swojego organizmu całościowo, zarówno sferę fizyczną, jak i psychiczną, przeanalizować przede wszystkim funkcjonowanie układu pokarmowego, wydalniczego, zadbać o przywrócenie im sprawności, a dopiero potem zająć się obniżaniem masy ciała. W zasadzie po prawidłowym dobraniu pożywienia stosownie do konstytucji i stanu energetycznego, po wyeliminowaniu z diety zatruwających i nietrawionych produktów żywnościowych, po uregulowaniu trawienia, flory jelitowej, przyswajania i wydalania, przywróceniu równowagi sfery emocjonalnej, zabezpieczeniu ciała przed utratą ciepła, zapewnieniu stałej, lekkiej aktywności ruchowej, równowagi między pracą, a odpoczynkiem oraz powolnego przeżuwania – masa ciała, bez jakiś szczególnych zabiegów, powinna sama wolno powrócić do normy.
Wykorzystana literatura:
- Alagor Krystyna, Medycyna Chińska ( mechanizm otyłości)
- Barbara Temelie, Poczuj się dobrze ze swoim ciałem
- Paul Pitchford, Odżywianie dla zdrowia
- Alex Jack i Gale Jack, Przeżuwanie ułatwia życie
- Wuhr Erich, Chińska sztuka leczenia